maandag 28 augustus 2017

Knap, maar zeer deprimerend wereldbeeld

Levya C-35 en zijn vriend Rheyn B-71 leven in het jaar 2275. De jongens zouden geen vrienden mogen zijn, want B’s gaan niet om met C’s, en omgekeerd. Maar ze zijn het wel, en willen het jaar voor hun transit (je zou het volwassenheid kunnen noemen, maar dan met vrij drastische gevolgen: waar je eerst nog gewone ogen hebt, worden ze na transit melkwit. Je hebt geen vriendschap meer nodig, kortom: je bent anders “geprogrammeerd”.

Levya en Rheyn maken illegaal een uitstap naar het reservaat waar “grauwers” wonen: volgens de soort waartoe Levya en Rheyn behoren – de Gieren – volgens de grauwers, zijn zij geen mensen. Maar ze ontdekken het al snel: grauwers spreken een andere taal, wonen in huizen, dragen kledij, en hebben echte relaties onderling, waar dat voor Levya en Rheyn niet zo is, en ze kunnen die ook niet aangaan.

Op hun tochten ontmoeten ze een grauwer die Aag heet: zij brengt hen pas goed aan het twijfelen: is hun wereld wel zoals die lijkt?

Van Andel schreef een deprimerend boek, maar wel eentje met een steengoed verhaal. Hoe ze haar wereld creëert – zonder veel uitleg – zodat de lezer echt in haar wereld belandt – het is knap.

Stilistisch had ik wel graag wat duiding gezien: mensen verdwijnen, worden meegenomen, en Aag gaat opzoek naar Nana. Op een bepaalde bladzijde vindt ze haar terug (mooi zo), en later komt nog wel aan bod hoe dat gebeurde en van wie er hulp kwam, maar dit gegeven kwam toch wat uit de lucht gevallen. Net als het na lange tijd terugzien van Aags beste vriendin Sien, van wie we bijna driekwart van het boek niets vernemen, om er dan zonder enige vorm van uitleg, weer te zijn. Dit is vrij verwarrend. Laat mensen gerust (dan krijg je wellicht een blik op het landschap) meevoelen met de zoektocht naar verdwenen mensen.

Maar ook nu: wanneer Aag opnieuw naar haar dorp trekt, ontdekt ze dat iedereen er weg is, en dat alle huizen zijn platgebrand. “In transit”is absoluut een lelijk wereldbeeld, zonder een schijntje positiviteit, maar het blijft wel een ijzersterk boek.
In Transit / Margharetha Van Andel / Rotterdam : Lemniscaat, 2016.- 344p.- ISBN:  978 90 477 0787 5 - 15+