zondag 17 juni 2012

over Roze, groene en grijze planken

Vanaf 23 juni kun je in verschillende Vlaamse boekhandels een roze plank terugvinden.  Deze plank wil boeken waarin homo’s, lesbiennes, bi’s en transgenders een (hoofd)rol spelen in de kijker zetten.  Want het is niet zo dat deze boeken er niet zijn, of dat ze niet geschreven worden.  Denken we aan”Verpand” van Isabelle Van Eewijk.  Of dit juweeltje, deels geschreven omdat de auteur van dit boek vaststelt dat er voor de jongere doelgroep, zijnde 13+, weinig aanbod is.   

Eerder deze week in verschillende (papieren)media oogstte deze plank een storm aan reacties.   Sommigen waren voor, terwijl anderen ronduit tegen waren.  Tegenstanders zeggen bijvoorbeeld dat ze niet op de seksuele voorkeur van mensen  willen afgaan.  Terwijl het daar eigenlijk niet over zou moeten gaan.  Elke boekhandel hanteert hokjes, net als de maatschappij.  Dat kun je verfoeilijk vinden, maar dat is niet anders, en het maakt het leven soms ook gewoon een stuk makkelijker.  Maar waarom zeurt men zo over de boeken die op “een roze plank” moeten / zouden kunnen komen?  Omdat je mensen daarmee bestempelt?  Wat dan te denken van de hoek met jeugdboeken?  6+, 9+, … en ga zo maar door.  Die jeugdboekenhoek, heren en dames tegenstanders van de Roze Plank, heeft nu zelfs NOG een onderverdeling bij: we noemen deze dan YA.  Young Adult.  Wat in mooi Nederlands “Jong Volwassene” heet te zijn.  In die YA kast staan boeken vanaf 12 jaar.  Dat vindt u geen hok?
Waar het om gaat, is dat boeken vindbaar moeten zijn.  En zichtbaar.  Liefst zoveel mogelijk, want omdat je ze kunt vinden, zijn ze nog niet persé altijd zichtbaar.  Dat komt omdat het boekenaanbod gewoon veel te groot is.  En dus is het voor een klant die een boekhandel binnenstapt, makkelijk als hij of zij in een (paar) oogopslag(en) zou kunnen zien wat hij of zij zoekt. 
“maar wij zijn een helpende hand, wij zoeken voor een klant graag dingen op, hij/zij moet er maar naar vragen”: Ik snuister ook graag gewoon in de boekhandel, zonder dat ik altijd weet of ik eigenlijk wel iets zoek.  En als ik iets naar mijn zin vind, neem ik dat wel mee.  Ik heb dan niets gevraagd aan meneer of mevrouw de boekhandelaar.

“Een plank voor holebi-lezers” is nog een argument dat viel in de discussie over de roze plank.  En als ik boeken waarin een homo, lesbienne of een bisesueel voorkomt, als hetero zijnde, nu graag lees?  Omdat het gewoon een goed boek zou kunnen zijn?    Mag ik dan alstublieft blij zijn met die Roze Plank?  Ik vink die categorie als ik in een of andere nieuwsbrief mijn categorieën moet aanvinken, namelijk nogal eens aan.  Ik heb nog nooit aanbod gekregen in die categorie.  Maar u gaat mij niet zeggen dat ze er daarom niet zijn.  Dat is namelijk niet zo.  Alleen vind men deze boeken nu terug in gespecialiseerde winkels. Maar misschien heb ik geen zin om ALLEEN maar holebiboeken te zien?  Daarvoor lees ik namelijk veel te graag. 
Wat willen de tegenstanders van de Roze Plank in “reguliere” boekhandels dan?  Laat de holebiboeken daar maar, waar ze thuishoren?  Ik mag van harte hopen dat dit niet de gedachtegang is van de tegenstanders van de roze plank.  Verscheidenheid, dat moet een goede boekhandel aanbieden.  Verscheidenheid in thema’s en genres.  Ik weet bijvoorbeeld dat “Verpand” (of “Cadans” of “Oog in Oog” / Micha Meinderts), om maar een paar titels te noemen, er zijn.  Dan zou het toch gewoon fijn zijn als ik ze in de reguliere boekhandel zou terugvinden?  Wist u trouwens dat de grote boek-CD-DVDketen in A. en G. een sectie dvd’s heeft onder de noemer holebi, mét een roze aanduiding?  Daar hoor ik niemand moord en brand over schreeuwen.  Dat heet: “het de klant makkelijk maken”.
“man/vrouw-norm”

Wat ik in de discussie in de kranten en de andere media niet echt ben tegengekomen, en waarvoor de Roze Plank ook een zegen is, is de man/vrouw waar onze maatschappij nog steeds zo goed in is.  In reclame worden we overspoeld met het ideaalbeeld man/vrouw.  Liefst nog zonder enige beperking of schoonheidsfouten, die duchtig worden weggewerkt.  Denk ook aan de film rond Sneeuwwitje, die binnenkort verschijnt, en waar men de rol van de zeven dwergen aan acteurs met een normale lengte gaf.  Zij zijn achteraf digitaal verkleind.  Ik vraag u: vindt u dit wél normaal?  Of denk aan het spotje met de twee zoenende mannen en waar moord en brand om werd geschreeuwd in Amerika.  Is dat wat tegenstanders van de Roze Plank vinden?  Daar word ik bang van.  Want waar men al te makkelijk een hokje maakt, zo angstvallig lijkt men een ander te willen mijden.  Want “jawel, mevrouw, de tuinboeken staan op een groene plank”.  Waarom zou  u dan moeite hebben met een bedeesde tiener, die draai het of keer het, opzoek is naar boeken waarin hij/zij zichzelf zou kunnen herkennen, al is dat dan in boeken op die Roze Plank?  Wees daar toch niet blind voor!  Of wat met de lesbische vrouw die tussen alle chicklit opzoek gaat naar romantiek tussen twee vrouwen?  Waar het om gaat is dat men het nu makkelijk terugvindbaar, kan aanbieden.    Want dat is iets wat ik me levendig kan inbeelden: je kunt niet verwachten dat iedereen zo makkelijk een vraag komt stellen.  Echt niet.  Alleen al daarom is het zeer redelijk om aan te nemen dat de Roze Plank nodig is.  Ook al leven we niet meer in de jaren ’70, heren en dames, al heb ik in de discussies vaak het tegendeel gedacht, en wil men iets te krampachtig benadrukken dat men homoseksualiteit toch zeker wel aanvaardt.  Alleen niet als het gaat over de installatie van een aparte plank.  En nee, dan houdt het u, heterolezer, niet tegen om daar ook je gading te vinden.  Echt niet.  

Maar ook ik heb soms mijn bedenkingen...

P.S.: en waar u uw boeken thuis zet, mag u helemaal zelf bepalen...

Geen opmerkingen: