Met de deur in huis
Laat ik maar met de deur in huis vallen. "Dwarsloper" van Mijke Pelgrim is cool, leuk, realistisch en mooi.
de Nederlandse Tessel, 16 jaar, heeft het helemaal gehad met school. Ze voelt er zich opgesloten, en heeft niet het gevoel dat ze er iets nuttigs doet. Samen met haar leren we ook Suus, Boaz en Jonas kennen. Dat is het clubje waarmee Tessel op school rondhangt.
Een docente met invloed op het doen en laten van haar studenten en een spiegel
Tot "mevrouwtje Maatschappijleer", zoals Tessel hun docente voor dat vak noemt, beelden toont van een klimaatmars. Langzaam zien we de onverschilligheid van Tessel afbrokkelen. Want laat het ook thuis niet zo goed gaan, met oudere zus Laurine, die Medicijnen studeert in Maastricht, en waar iedereen naar opkijkt omdat ze het zo goed doet. Tessel spiegelt zich aan haar zus en vindt zichzelf helemaal niet zo geslaagd.
Met een valse aanmelding, en een dito naam, geeft ze zich op om vanuit Utrecht mee te gaan met een groep van 1000 jongeren, op een klimaatmars naar Brussel in België. Hoewel het klimaat, CO2, biodiversiteit haar weinig tot niets boeien.
Het mag duidelijk zijn dat Tessel de hoofdpersoon is. Op een brug leert ze de blauwharige Lexie kennen. Zij vraagt Tessel, die zich gedurende de tocht Tessa Adam laat noemen, of ze wat tegen haar aan kan kletsen en of ze haar hand wil vasthouden, want bruggen liggen erg moeilijk voor Lexie. Lexie is dan weer de zus van de woordvoerder van de klimaatmars, en populaire Simon Wisse.
Kriebels
"Dwarsloper" laat het kriebelen bij mij. Ik voelde me tijdens het lezen helemaal thuis tussen al deze jongeren, die meer willen doen voor het klimaat dan op hun kont te blijven zitten niksen. De tussenstops die zij maken zorgden ervoor dat ik op slag weer mijn 16jarige zelf was, op vakantie. Ik heb niets met kamperen, maar misschien zou ik dat toen ik die leeftijd had, helemaal niet erg hebben gevonden.
Het verhaal speelt zich af tijdens een hoofdstuk in de klas in Baarn, dat "Sjokken, zitten, stikken" heet, en tijdens de mars die begint in het station van Utrecht in Nederland, tot in Brussel in België. Tussendoor zijn de hoofdstukken genummerd en volgen we de route die de groep volgt.
Het boek begint voor mij als "Oh nee, weer zo'n balende puber die het allemaal moe is!" Ik vond dat oprecht jammer voor Tessel. Maar ook zij heeft niks met wiskunde, en ook dat is dan weer herkenbaar.
Dwarsloper die je laat nadenken
"Dwarsloper" laat je nadenken. Het is misschien iets minder "brandend" actueel, maar het klimaat zou moeten blijven beroeren. De jongeren in dit boek hebben allemaal wel een of meerdere redenen om aan deze tocht (ik noem het bewust geen "klimaatmars", hoewel de personages in dit boek dat wel doen, en het dat ook wel is, natuurlijk, maar oordeel vooral zelf hoe je na het lezen deze tocht wilt noemen) deel te nemen. Alleen Anne Sterre is érg zeker van haar zaak: Ze eet geen vlees, is tegen versterkte muziek omdat dat teveel uitstoot geeft, en maakt zich daardoor nogal onpopulair bij deelnemers. Ook wat zij zegt en doet rond het klimaat gaat terug naar mijn eigen jong zijn, en ik vrijwilligerswerk deed voor een natuurorganisatie, die vandaag nog steeds bestaat, en voor hun kampen in hun brieven aan deelnemers schreef dat je je lunch in een brooddoos moest meebrengen, en niet in zilverfolie, want dat je dan weleens zou kunnen kennismaken met érg koud zeewater... Ach, brooddozen zijn zo ongelofelijk cool! En wat moet je met zilverfolie rond je brood ook? Dat geeft alleen maar vervuiling. (dat zeg ik. Dat komt niet uit de mond van Anne Sterre).
Bijzonder fijne leeservaring!
Ziedaar: de kracht van een goed, fijn boek. "Dwarsloper heeft humor, liefde en levensechte personages die je alle goeds toewenst.
Op zich zou je evengoed kunnen zeggen dat in "Dwarsloper" niet zo heel erg veel gebeurt. Er wordt gewandeld, en weleens gevloekt op weer eens een lange asfaltweg met grote winkels en verder niks. Er wordt uitgekeken naar de pauzeplekken, en ook naar het einde van de tocht, want dat betekent dat je het hebt gehaald.
Kan dat? Je thuisvoelen in een boek?
Toch is dit boek er eentje waarin ik me helemaal heb thuisgevoeld. Omwille van de uitwerking ervan, en omdat alle losse eindjes (Wie is Lexie? Waarom loopt zij eigenlijk mee, ook al ziet haar broer dat liever niet) netjes aan elkaar worden geknoopt, en je je kunt inleven in Lexies figuurlijke rugzak). Waarom wil Tessel weg van huis? Hoe zij in dit verhaal met haar telefoon omgaat (meestal op "uit" of "stil", en met Bruno (Mars) in haar oren.) Ik wil Bruno ontdekken, geloof ik.
Iets willen betekenen
Dit boek is een aanrader voor Voor (jonge) mensen die nog niet vergeten zijn hoe het was om je ergens tegen af te zetten, om ergens verontwaardigt over te zijn en daar iets aan willen doen. Tijdens het lezen van "Dwarsloper" heb ik me in tegenstelling tot het publiek langs de route, niet geërgerd over "Jongeren die beter op de schoolbanken zouden zitten". Dat laatste is misschien wel waar, maar iets willen doen voor wat je aan het hart gaat, is dat ook.
En oh ja: wat mij betreft mag die tocht van Lexie (verder naar Barcelona met de trein, en vandaar dan terug naar Nederland) er ook wel komen.
Dwarsloper / Mijke Pelgrim.- Amsterdam : Van Goor/Best of YA, 2021. 252p.- ISBN 978 90 00 37367 3