15 / Per Nilsson

Dit boek is het vervolg, als je het zo zou noemen op “17” een eerder verschenen – en prachtig bevonden! – boek van Nilsson. Waar we in “17” de vader van een jongen die in een ziekenhuisbed ligt in coma, na een alcoholvergiftiging, aan het woord horen, krijgt de jongen uit het ziekenhuisbed in “15”, nu zelf een stem, maar dan twee jaar eerder. Dit boek is een leesavontuur, in de letterlijke betekenis van het woord. Je krijgt stukken voorgeschoteld in drie lettertypes: Een waarin de fantasiewereld van de jongen wordt weergegeven, en waarin hij een held is, één in gewoon lettertype, en dat leest voor de lezer die dit boek leest, eerder op een stokkend ritme, zinnen worden afgehakt en onder elkaar geplaatst, misschien om niets, of misschien om de chaotische wereld waarin de jongen vertoeft, te duiden. Alleszins lukte het contact tussen mij en “15” om die reden niet zo. Het laatste lettertype is cursief, waarin het lijkt alsof de jongen aan de lezer van zijn verhaal wil duidelijk maken: hier stop ik even, en ik kijk of jullie nog volgen.
De jongen wordt op school gepest en vlucht daardoor regelmatig weg in een fantasiewereld, waarin hij de pesters zonder problemen een lesje leert. Echter, in het echte leven, beseft hij, is hij helemaal niet zo dapper – hij vindt zichzelf een beetje een mislukkeling, hoewel dat voor mij persoonlijk niet echt zo overkwam. De jongen leek me eerder echt nog “zoekende.” Die dingen in dit boek ontdekken deed goed, en daarom is dit boek wel goed, maar ik was blij dat ie uitwas, en dat is nieuw voor mij: de andere boeken van Per Nilsson, daarin zitten de personages na een tijd echt in jou als lezer, en kun je met ze meeleven, en vormen alle boeken een mooi, nooit “snel weg, en niets meer” verhaal, om bij stil te staan, met meestal een flinke dosis maatschappijkritiek. . In “15” komt dit ook naar voor, maar is het alsof het personage tegen de lezer zijn leven vertelt, of dat overdenkt, samen met de lezer. Je kruipt in de gedachten van de jongen, maar verder, behalve de school en zijn omgeving en de leerlingen, blijft iedereen (echt wel: niet “blijft alles vaag”, want dat is zeker niet zo!) vaag. De jongen zijn moeder, en Claes, haar nieuwe vriend, en zijn kleine zusje Hanna (zonder H) komen wel aan bod, maar slechts zijdelings. Dit boek is wat je zou kunnen zeggen, ECHT een vervolg. Soms wordt hierop ingegaan: de lezer weet alles al, hoe dingen gingen zoals ze zijn gegaan. Zoiets. Ik denk dat ik het zo goed stel. Misschien is het echt wel goed als je “17”, en “15” in deze volgorde, een keer achter elkaar leest.Het begin van elk boek van Nilsson loopt altijd wat stroef, wat mij betreft, maar na één hoofdstuk word ik meegesleurd, en wil ik weten hoe het verdergaat. Met dit boek had ik dit ook wel, maar het bleef een ietwat stroef lopen, wat mij betreft, door de lastige manier van neergeschreven lettertypes. Ze worden nooit door elkaar gebruikt, en dat is een grote plus. Dat alles netjes gescheiden blijft, en dat je dit als lezer doorhebt (zonder dat het je – gelukkig maar! – wordt uitgelegd, zoiets als: “dit lettertype geeft mijn gedachten weer”) maakt het boek niet nog moeilijker om lezen dan het al is, al is het wel zonder meer een boeiend boek.

15 / Per Nilsson ; vertaling Femke Blekkingh Muller.- Rotterdam : Lemniscaat, 2006.- 174p.- Oorspronkelijke Zweedse titel: Solprinsen.- ISBN: 90-5637-779-5.