Het eerste boek van Reggie Naus voor oudere lezers: een schot in de roos!

Nederlands-Limburg, 18e eeuw. De zestienjarige Peter woont samen met zijn moeder in een hutje op een heuvel in Walem, in de buurt van Valkenburg. Samen met zijn beste vriend Arnold stroopt hij dieren om in leven te kunnen blijven. Peters vader is al erg lang overleden en was galgenaas: dat betekent dat hij werd opgehangen omdat hij er aparte ideeën over goed en kwaad op nahield.
Zijn zoon Peter kan het niet meer aanzien: de armoede waarin mensen leven, en hoe de rijken met hen omgaan. Ook hij vindt dat het allemaal best wat eerlijker verdeeld mag worden. Samen met Arnold komt hij terecht bij Anthoon Bosch en Leonard Diddens. Beide heren beweren dat zij de wereld beter zullen maken, en dat ook zij meer gelijkheid willen. Dat klinkt Peter en Arnold als muziek in de oren. Samen met andere gezellen beroven ze – als om te oefenen, een abdij…
Maar algauw gaat het er veel heftiger aan toe, en Peter begint zich af te vragen of het dit is wat hij wilde, of wat hij verwachtte bij het “verbeteren van de wereld”…

In de 21ste eeuw zwalpt Ziggy aan het einde van een nacht door de straten van Maastricht. Hij ziet bokken door de lucht vliegen, en denkt dat hij elke keer als hij “bij de bende” geweest is, en een vreemd drankje heeft moeten drinken, dat hij een klein beetje dood zal gaan. Hij slaapt onder een brug. Fleur, de dochter van Anna, die historica is, en onderzoek doet naar de Bokkenrijders, leert hem beetje bij beetje beter kennen. Bovendien lijkt het erop dat de geschiedenis zich herhaalt: er zijn inbraken die onverklaarbaar zijn, en ook nu worden er geschilderde bokkenkoppen achtergelaten op de plekken waar werd ingebroken. Samen met rechercheur Welters belanden Anna en Fleur in een spannende strijd tegen goed en kwaad, doorspekt met een portie romantiek…

Van vele markten thuis

Reggie Naus toont met “Broederschap van de bok” dat hij van vele markten thuis is. Eerder schreef hij boeken over de familie Donderbus, een familie piraten. Samen met Kees De Boer gaf hij leven aan Trubbel, de trol. “Broederschap van de bok” is zijn eerste boek voor een iets oudere doelgroep vanaf een jaar of dertien. Behalve een goede schets van de omgeving in en rond Maastricht, schrijft hij met veel liefde over zijn personages. Naus heeft geen bloedvergieten nodig om de lezer afwisselend mee te nemen naar de 18e eeuw, naar Peter en zijn kornuiten, en in de 21ste eeuw naar Fleur, Anna en Ziggy.

Hij treedt op als verteller van het verhaal, en dat creëert enige afstand voor de lezer, als die gewend is om verhalen te lezen in de ik-vorm.
Zelf vind ik de vorm die Naus hanteert een verademing. De ik-vorm zou zijn boek in dit geval oneer aandoen. Er blijft voldoende ruimte om de fantasie van de lezer aan te spreken, al is voor dit boek een stevige leeservaring vereist. Kennis over de Bokkenrijders kan, maar hoeft niet.

Niet uitleggerig

Zonder al te uitleggerig te worden neemt Naus zijn lezers moeiteloos mee op sleeptouw, en dat met zichtbaar en voelbaar vertelplezier. Hij oordeelt niet over het doen en laten van zijn personages: dat doen ze zelf wel. Is het wel ok wat ik doe? Hun twijfels maken hen tot personages van vlees en bloed.
In de achttiende eeuw maakten God en de duivel de dienst uit, en dat is bij het lezen van “Broederschap van de bok” zacht uitgedrukt. Bokkenrijders werden gezien als een teken van de duivel. gesteld tegenover God. Zo konden machthebbers hun gang gaan en mensen onder de knoet houden. Dat dit niet zelden tot kwaadheid leidde, merk je goed op in dit boek. Hierdoor,  en door af en toe zeer expliciet de pijn van martelingen te beschrijven, is dit boek niet of veel minder geschikt voor iedereen onder 13 jaar.

“ ‘Ik help je moeder helemaal niet’ zei de pastoor. ’Zij heeft de keuze gemaakt om zichzelf aan de duivel te geven Net als jij. Jullie staan buiten Gods liefde. Rovers en kerkdieven zullen branden in de hel’”

Tijdssprongen

Vanuit de hoofdstukken die zich in de 21ste eeuw afspelen, komen ook geschriften terug die door Anna onderzocht worden. De eindjes worden hierdoor mooi aan elkaar geknoopt in een cursief lettertype. Ook de actualiteit, waarin aanslagen nooit veraf zijn, komt aan bod, en af en toe verzand het boek hierdoor een beetje tot een politieroman. Alles heeft echter een doel, en niets gebeurt zomaar.

Covers voor een doelgroep?

De cover van dit boek dan: die zal helaas in deze vorm een beetje aan zijn toch wel oudere doelgroep voorbijgaan, en heeft misschien wat duiding nodig. Sommige 16-jarigen die ik erover sprak zijn er zeer over te spreken: hij heeft genoeg “donker” in zich om hen aan te spreken, terwijl de bokken – “zijn het wel bokken? Vliegen ze echt?!” misschien een jongere doelgroep net wél aanspreken. Al ben ik de laatste om een 11-jarige veellezer te weerhouden om dit spannende, goed geschreven boek te lezen. Al zal een 13-jarige lezer met ervaring denkelijk meer aan dit boek hebben, weg van reeksen en platgetreden paden op zijn leesweg.

Vooraan in het boek staat een kaart, getekend door Maaike Putman, die laat zien waar het verhaal zich afspeelt. Ze maakte ook de cover van dit boek. Een filmpje op YouTube, gemaakt over het boek door Reggie Naus zelf, neemt je mee naar verschillende plekken uit het boek.

Nawoord

In een nawoord kan je lezen dat sommige personages in dit boek echt bestonden, en dat de auteur zich grondig heeft geïnformeerd om dit boek te kunnen schrijven. Voor wie moeilijk afscheid kan nemen van boeken als dit...

“ ‘Hallo’, zei één van hen. Welkom in de hel. Peter gaf geen antwoord. Hij kon maar aan één ding denken. ‘Ik hou van je’. Hij had het niet eens gezegd toen hij afscheid nam van zijn moeder”.

Broederschap van de bok / Reggie Naus.- Amsterdam: Ploegsma, 2017.- 247p.- ISBN 978 90 216 7672 2.- 13+

Extra:

In de voetsporen van "Broederschap van de bok" - Reggie Naus