zaterdag 3 oktober 2020

Inez van Loon schrijft een ingetogen boek over emigratie in de jaren '50 van de vorige eeuw

1959. Saars vader beslist om met zijn gezin, bestaande uit verder nog mama en Saar van 13, en een achtjarig broertje, Simon, te emigreren naar Australië. Hij wil zijn gezin daar een beter leven geven dan wat hen in Nederland misschien te wachten staat. In Nederland zal het snel vol geraken, en er zal geen werk meer zijn, zo wordt gezegd.

Het emigratieproces van de familie mag dan al een jaar lang besproken zijn tussen Saars ouders, toch komt de lezer op de eerste bladzijde van het boek pal in Saars klas in Australië terecht, waar je dadelijk voelt dat ze daar alles behalve welkom is. Zelfs de leraars en directie doen niets om de situatie van “Nieuwe Australiërs” enigszins te verbeteren. Integendeel: ook zij doen er alles aan om hen te laten zien dat ze niet welkom zijn.

Daarna gaat het verhaal terug naar Nederland, waar we inzicht krijgen in het verloop van een emigratieproces van toen, en hoe lang de reis destijds duurde. 

Inez van Loon werkt haar verhaal degelijk uit. Ze doet dat in vertellende documentaire stijl: een beetje zoals Thea Beckman dat deed in haar historische boeken, alleen blijft Inez van Loon iets dichter bij de tijd. Soms gaat ze verder van huis dan Nederland, zoals nu in haar laatste boek.

Saar is een personage dat er staat, ook al is ze slechts 13, en leeft ze in een tijd waarin het niet ongewoon was dat de wil van vader wet is. Van Loon maakt heel duidelijk hoe moeilijk het integratieproces kan verlopen. 

Ondanks dat er op haar gescholden wordt “Dutchie”, “Clog Wog” (omdat Nederlanders klompen zouden dragen), en Saar zich toch eenzaam voelt, terwijl haar jongere broertje meteen vriendjes heeft, heeft ook zij snel een vriend: de geheimzinnige Otis, die net als zij zwaar gepest wordt op school. Saar ontdekt dat hij een geheim heeft...

Dat geheim wordt goed uitgewerkt, en doet soms zelfs Saars integratieproces vergeten. Maar op deze manier weet van Loon twee grote thema's op een frisse manier voor lezers van nu voorzichtig op hun bord te leggen.

Ik moest zoals altijd een beetje wennen aan het nieuwe boek van Inez van Loon. Haar verhalen beginnen altijd op een heel eenvoudige manier, zo lijkt het, maar daarom zijn ze nog niet vrij van diepgang. 

Haar boeken zijn altijd net lang genoeg om lezers te blijven boeien en hen mee te nemen naar de wereld waarin kinderen het niet gemakkelijk hebben. Omdat ze naar hun ouders moeten luisteren, en daar geen keuze in hebben. Soms draait dat goed uit, soms niet. 

Dat is bij dit boek ook gebleken: emigreren is niet gemakkelijk, en eens ter plaatse is het ook nooit alleen maar rozengeur en maneschijn. Dat laat “Sara’s walkabout” goed zien. Maar ook: het is niet altijd allemaal kommer en kwel. Kortom: “Sara’s walkabout” is goed gedoseerd, en laat een ander deel van de geschiedenis zien, waarover misschien weinig geweten is.

Waarom Saars vader ook wilde emigreren, en niet alleen omdat er in Nederland straks te veel mensen zouden wonen - en er onvoldoende werk zou zijn is een thema dat een grotere uitwerking verdient, en is naar mijn gevoel net zo belangrijk dan je hoofdpersoonlijk meisje zich te laten ontwikkelen. Want ook hij worstelt met zijn verleden, en geen klein beetje. Saars vader had zeker meer aandacht mogen krijgen. Zijn dochter krijgt wel tijd om zich te verwonderen over waarom hij ontzien wordt, en dat pleit voor van Loon, maar toch. Misschien iets voor een volgend boek?

Voor volwassenen die als kind graag de boeken van Thea Beckman gelezen hebben, en nu voor hun kinderen iets gelijkaardigs zouden zoeken is Sara's Walkabout een must-read. Voor volwassenen die graag weten wat hun kinderen lezen, en daar zelf nog van willen genieten ook. Voor kinderen die nieuwsgierig zijn naar hoe het vroeger was, en daar meer over willen lezen. 

Het valt me weer op: het hoofdpersonage is wéér een meisje dat sterk in haar schoenen staat! Sara's walkabout is een fris, avontuurlijk, spannend en realistisch boek.

Sara's walkabout / Inez van Loon.- Hasselt : Clavis, 2020.- 222p.- ISBN 978 90 448 3869 5