zondag 15 juni 2008

Igor, beer in nood / Rindert Kromhout

Igor, een bruine beer, groeit samen met zijn mama en zijn broertje Wadja op in een groot bos, vol vogels, vissen en andere dieren. Maar op een keer komen er dunne dieren naar het bos… Hun komst is een verschrikking…

Heel erg knap boek, volledig opgetekend uit het gezichtspunt van een beer. De beer wordt echter nooit vermenselijkt, en de auteur gaat hierin ook nooit in de fout. Mensen zijn in dit boek dunne dieren, en die lopen op hun achterpoten. Wanneer je de titel leest, weet je misschien al wat je te wachten staat, maar niet in welke vorm je dit krijgt voorgeschoteld. Het is nooit tranentrekkerig, het is ronduit schokkend. Achterin het boek staat trouwens ook uitleg over hoe “Igor, beer in nood” tot stand kwam, en dat “Rindert Kromhout een boek wilde schrijven over een echte beer,” zonder dat het non-fictie is. Het taalgebruik is ook helemaal in orde, met één klein miniscuul drukfoutje erin: p.20: “Als er vis gevangen moest worden ging ze zelf het water niet in, maar keek vanaf de kant toe hoe Igor en Wadja het er afbrachten (ervan afbrachten?)” Men zou kunnen stellen dat beren in het wild geen namen hebben, maar je kunt mijns inziens moeilijk een verhaal opbouwen zonder personages. Ook het gebruik van mama en dus de namen kan vreemd zijn, maar anderzijds, zou je, wanneer je dit niet doet, evengoed een non-fictie boek kunnen schrijven. En dat is met dit boek niet het geval. Het doet me denken aan wat Lieve Hoet deed in haar boek “Loedolf, het stokstaartje”. Er wordt ook gesproken over Igor die tot drie kan tellen. Dat lijkt me ook nogal vreemd. Mensen zouden moeten kunnen afstappen van het idee dat dieren denken als mensen. Maar nog eens: dan maak je geen verhaal, denkelijk. Alles wat verder gebeurd, ziet de lezer door de ogen van een jonge gevangengenomen beer, en dat zorgt soms voor verwarring, maar is tegelijk ook een uitdaging, lijkt me, om zeker verder te lezen. Op p.22 komen de dunne dieren om mama te doden, en Igor wordt gevangen: er werd iets over Igor heengegooid, een vacht vol gaten en draden (…) Aan het begin van hoofdstuk 2 vinden we Igor terug in een kooi: “Het hol waarin Igor lag was klein. De grond was koud en hard – niet van zand. Om het hol, dat geen wanden of ingang had maar aan alle kanten open was, waren rechte takken in de grond gestoken. Ze reikten van de bodem tot het dak (…) Buiten het hol was de wereld grauw en leeg en omringd door hoog opgestapelde rode stenen: ook een soort hol, maar veel groter dan een berenhol. (Ook na drie leesbeurten kan ik mij, behalve het hok van Igor, niet echt voorstellen wat er bedoeld wordt, en “Hoog opgestapelde rode stenen”, het lijkt me ook niets dat een beer zo ziet. P.28: een kleine zon brandt fel. (elektrisch licht)
Het leren “dansen” is zowel voor de lezer die dit boek leest (hopelijk) als voor Igor, een verschrikking, en het geeft een inkijk in wat dierenmishandeling met een dier kan doen. Ook sterk: het woord “mens” komt in dit boek niet voor, omdat de auteur hierin nooit in de fout gaat: het verhaal wordt beleefd vanuit het berenstandpunt. Wel heb je Langhaar, die met een grijze tong de pijn in zijn poten komt verlichten, geen haar, krulhaar. En later, wanneer hij zwaargewond wordt achtergelaten, omdat hij niet meer kan gebruikt worden, maken we kennis met Beerhaar, omdat ze vaag naar beer ruikt. Stilaan merkt de lezer ook echt op wat mishandeling met een beer kan doen, wanneer hij niet de juiste voeding krijgt: er hangt mist voor zijn ogen. Achterin: beren kunnen blind worden wanneer ze niet de juiste voeding (knollen, fruit, vis) krijgen aangeboden: Igor moet overleven op melk met zachte brokken. (Brood). Heel knap! Het fijne is dat het min of meer in orde komt met Igor, hij wordt gevonden en opgevangen, en kan zijn dagen, wanneer hij eraan gewend is, weer echt als beer doorbrengen.Igor, beer in nood / Rindert Kromhout.- Amsterdam : Leopold, 2007.- 73p.: geillustreerd met foto’s.- ISBN 978 90 258 5083 8