Jasper is 12 en gaat na de zomervakantie naar het Sint-Franciscuscollege – “De Grote School”. Al bij de eerste dag op school heeft hij een groepje vrienden, maar ook al twee vijanden. En er is Roderik: een grote bek die een jaar ouder is dan Jasper.
Dit boek gaat een erg klassiek schoolverhaal vormen, maar schijn bedriegt. Wanneer we zouden gaan prutsen met achterflappen, zou de achterflap van “Duet met valse noten” perfect bij “Jaspers Vlinders” passen, maar dan zonder de valse noten. “Op een dag gebeurt wat dagelijks 1000 keer gebeurt en toch uniek blijft: Voor Liselot wordt Lander meer dan zomaar iemand uit de klas” (…), is wat “Duet” vertelt. Dit kan perfect op de flap van “Jaspers Vlinders”, met Roderik en Jasper in de plaats van Liselot en Lander uit “Duet met valse noten”. Want dit is precies wat gebeurt. Dat is het vreemde met achterflappen wanneer men het heeft over een holebiboek: (en bij benadering: bij heel veel achterflappen, ook wanneer het niet om een holebiboek gaat) “Beetje bij beetje ontstaat er tussen beide jongens een heel bijzondere vriendschap”, meldt “Jaspers” achterflap. Terwijl hun liefde toch overduidelijk aanwezig wordt in het boek. Zij het inderdaad lekker “beetje bij beetje.”
Er wordt heel duidelijk “naar iets toe” gewerkt. In deel 1 leren we een Jasper kennen die wil leren skaten met zijn nieuwe vrienden, maar die daar achteraf toch wel van af zal zien, nadat hij merkt dat iemand uit het groepje hem wil laten opdraaien voor een diefstal. (p.42) Hierbij wordt ook duidelijk dat Jasper een hoofdpersonage uit het boek is: hij komt meer uit de verf dan dat zijn klasgenoten / skatemakkers dat doen. (p48-49: “Hou je bek, Messy!” riep Nico. “Jazz is geen verrader!” Ze keken alledrie naar Jasper voor bevestiging. “Nee, ik ben geen verrader”, zei hij bits. “En mijn naam is Jasper. Jazz is muziek.”)
Vandevelde geeft Jasper van bij het begin meer body dan de rest van zijn personages, zonder Roderik al op de voorgrond te laten komen. Niets komt geforceerd tot stand om toch maar een holebi-boek te worden. Wat de lezer wel opmerkt, is de twijfel bij Jasper: ben ik wel normaal? Waarom voel ik wat ik voel voor Roderik, en waarom heb ik die gevoelens niet wanneer ik met een meisje (naar de film) ga? Wat me wel opviel is het wel erg goor worden wanneer Peggy Jasper (die hem overigens wél ziet zitten) zoent tijdens hun afspraakje: (…) “Ze deed haar mond open en haar tong wriemelde zijn mond binnen. Haar beugel schuurde tegen zijn lippen. Hij proefde haar lippenstift en… was dat een stukje sla tussen haar beugel? Hij kon de hamburgersaus proeven in haar spuug, dat met beken zijn mond leek binnen te stromen. Hij zou wel gek zijn om het door te slikken (…)” Dit hoefde wat mij betreft niet zo expliciet.
Dit boek zit perfect in elkaar: We leren Jasper kennen en we merken op dat het een jongen is met karakter, een eerlijk iemand. Zijn “vijanden”, die hij al van bij de eerste dag op school heeft, omdat hij het heeft gedurfd om zijn mond open te trekken tegenover hen – Sam Bultheel en Steve Willems, twee vijftienjarigen die al voor de derde keer in het tweede zitten – zijn geen katjes om zonder handschoenen aan te pakken, en behalve dat de halve school bang voor hen is (en je zou voor minder) komen zij niet als personage aan bod. Wel roken ze wiet in de toiletten, en dat komt later in het boek nog aan bod wanneer Jasper en Roderik samenkomen. Patrick Messelis “Messy” zal wanneer uitkomt dat hij de diefstal in Jaspers schoenen wilde schuiven, deel gaan uitmaken van het “vriendengroepje Willems en Bultheel”.
Hier en daar komt “Jaspers Vlinders” misschien wat belerend over, (wanneer Jasper zijn zus vraagt om niet aan hun ouders te vertellen dat hij homo is, is haar antwoord en mimiek “Ze gaf hem een bestraffende blik: ‘dat zul je zelf wel doen als je er klaar voor bent’”) maar je merkt toch vooral dat er helemaal niks mis is met iemand die homo, lesbisch of bi is. Ook de leraar biologie krijgt een belerend trekje mee: Jasper (en met hem de hele klas, wanneer Frank Deweerdt voor het eerst lesgeeft aan zijn klas, en er “goore nigt” op het bord gekalkt staat) komt te weten dat hij homo is, en vraagt hem om raad. Maar Deweerdt kan hem geen antwoord geven op de vraag of Jasper homo is of niet: “dat moet je zelf doen”. Al is het voor zoekende jongeren volkomen normaal dat ze zich dit afvragen bij iemand die ze vertrouwen, blijkt uit het boek. Dat Frank Deweerdt samenwoont met Paul is hier niet vreemd aan. Hij is het ook die Jasper een informatieboekje rond holebiseksualiteit meegeeft.
Het boek draait tot het eind van deel II helemaal rond school en het langzaam openbloeien van iets wat liefde zou kunnen genoemd worden, liefde tussen Jasper en Roderik, waarna in deel III alle mooie registers van die liefde worden opengetrokken. Jasper en Roderik zijn er altijd voor elkaar, zonder dat het klef wordt – ook al in deel I en II van het boek. Ook als het moeilijk wordt, wanneer uitkomt dat Roderik autoradio’s jat, omdat zijn broer achter zijn geaardheid is gekomen. Dat is het geweldig positieve aan dit boek. Het boek is qua verhaal en setting helemaal af, op een paar schoonheidsfoutjes na – en populaire dingen in een boek willen stoppen (het gebruik van “cool” steekt me normaliter tegen – Limp Bizkit door een ipod laten schallen, 50 Cent op een ringmap – dit hoefde niet.) De schoonheidsfoutjes vallen me helaas wel vaker op bij veel jeugdboeken, waarvan “Sabeltijgers”* op p.88 er eentje is. Moet het niet gaan om “sabeltandtijgers”? Of een belangrijke kledingsstuk bij het spelen van Need voor Speed op p. 123. Maar ik ben aan het muggenziften: het wordt vlot vergeven door het voor de rest voortreffelijke boek. Het voorplat van dit boek past helaas wel niet zo bij het boek: Noch Jasper, noch Roderik zien er ook maar een béétje uit als de jongen op het voorplat. Jasper heeft zelfs lang haar, en Roderik is blond. Wanneer een fotoshoot voor een boek als dit moeilijk ligt bij jongeren om te gaan poseren, mag je misschien niet kieskeurig zijn, maar toch: werk dan zonder foto? Toch blijft dit een boek waarvan je wakker ligt, of waarvan je nog dagen nadien loopt te glimlachen.
Klassiek schoolverhaal
Dit boek gaat een erg klassiek schoolverhaal vormen, maar schijn bedriegt. Wanneer we zouden gaan prutsen met achterflappen, zou de achterflap van “Duet met valse noten” perfect bij “Jaspers Vlinders” passen, maar dan zonder de valse noten. “Op een dag gebeurt wat dagelijks 1000 keer gebeurt en toch uniek blijft: Voor Liselot wordt Lander meer dan zomaar iemand uit de klas” (…), is wat “Duet” vertelt. Dit kan perfect op de flap van “Jaspers Vlinders”, met Roderik en Jasper in de plaats van Liselot en Lander uit “Duet met valse noten”. Want dit is precies wat gebeurt. Dat is het vreemde met achterflappen wanneer men het heeft over een holebiboek: (en bij benadering: bij heel veel achterflappen, ook wanneer het niet om een holebiboek gaat) “Beetje bij beetje ontstaat er tussen beide jongens een heel bijzondere vriendschap”, meldt “Jaspers” achterflap. Terwijl hun liefde toch overduidelijk aanwezig wordt in het boek. Zij het inderdaad lekker “beetje bij beetje.”
Duidelijk ergens heen
Meer body voor Jasper dan voor de andere personages
Perfect in elkaar gezet
Dit boek zit perfect in elkaar: We leren Jasper kennen en we merken op dat het een jongen is met karakter, een eerlijk iemand. Zijn “vijanden”, die hij al van bij de eerste dag op school heeft, omdat hij het heeft gedurfd om zijn mond open te trekken tegenover hen – Sam Bultheel en Steve Willems, twee vijftienjarigen die al voor de derde keer in het tweede zitten – zijn geen katjes om zonder handschoenen aan te pakken, en behalve dat de halve school bang voor hen is (en je zou voor minder) komen zij niet als personage aan bod. Wel roken ze wiet in de toiletten, en dat komt later in het boek nog aan bod wanneer Jasper en Roderik samenkomen. Patrick Messelis “Messy” zal wanneer uitkomt dat hij de diefstal in Jaspers schoenen wilde schuiven, deel gaan uitmaken van het “vriendengroepje Willems en Bultheel”.
Een beetje belerend
Hier en daar komt “Jaspers Vlinders” misschien wat belerend over, (wanneer Jasper zijn zus vraagt om niet aan hun ouders te vertellen dat hij homo is, is haar antwoord en mimiek “Ze gaf hem een bestraffende blik: ‘dat zul je zelf wel doen als je er klaar voor bent’”) maar je merkt toch vooral dat er helemaal niks mis is met iemand die homo, lesbisch of bi is. Ook de leraar biologie krijgt een belerend trekje mee: Jasper (en met hem de hele klas, wanneer Frank Deweerdt voor het eerst lesgeeft aan zijn klas, en er “goore nigt” op het bord gekalkt staat) komt te weten dat hij homo is, en vraagt hem om raad. Maar Deweerdt kan hem geen antwoord geven op de vraag of Jasper homo is of niet: “dat moet je zelf doen”. Al is het voor zoekende jongeren volkomen normaal dat ze zich dit afvragen bij iemand die ze vertrouwen, blijkt uit het boek. Dat Frank Deweerdt samenwoont met Paul is hier niet vreemd aan. Hij is het ook die Jasper een informatieboekje rond holebiseksualiteit meegeeft.
Langzaam openbloeiend
Het boek draait tot het eind van deel II helemaal rond school en het langzaam openbloeien van iets wat liefde zou kunnen genoemd worden, liefde tussen Jasper en Roderik, waarna in deel III alle mooie registers van die liefde worden opengetrokken. Jasper en Roderik zijn er altijd voor elkaar, zonder dat het klef wordt – ook al in deel I en II van het boek. Ook als het moeilijk wordt, wanneer uitkomt dat Roderik autoradio’s jat, omdat zijn broer achter zijn geaardheid is gekomen. Dat is het geweldig positieve aan dit boek. Het boek is qua verhaal en setting helemaal af, op een paar schoonheidsfoutjes na – en populaire dingen in een boek willen stoppen (het gebruik van “cool” steekt me normaliter tegen – Limp Bizkit door een ipod laten schallen, 50 Cent op een ringmap – dit hoefde niet.) De schoonheidsfoutjes vallen me helaas wel vaker op bij veel jeugdboeken, waarvan “Sabeltijgers”* op p.88 er eentje is. Moet het niet gaan om “sabeltandtijgers”? Of een belangrijke kledingsstuk bij het spelen van Need voor Speed op p. 123. Maar ik ben aan het muggenziften: het wordt vlot vergeven door het voor de rest voortreffelijke boek. Het voorplat van dit boek past helaas wel niet zo bij het boek: Noch Jasper, noch Roderik zien er ook maar een béétje uit als de jongen op het voorplat. Jasper heeft zelfs lang haar, en Roderik is blond. Wanneer een fotoshoot voor een boek als dit moeilijk ligt bij jongeren om te gaan poseren, mag je misschien niet kieskeurig zijn, maar toch: werk dan zonder foto? Toch blijft dit een boek waarvan je wakker ligt, of waarvan je nog dagen nadien loopt te glimlachen.
Jaspers vlinders / Johan Vandevelde.- Waasmunster : Abimo, 2006.- 208p.- 90 59322 78 9
... en de boektrailer 👇
*"Sabeltijgers" is volgens Van Dale ook juist.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten