zondag 25 april 2010

Opgejaagd / Lydia Rood

Maira is een Sintetza, een soort van wat mensen wel eens “zigeuners” noemen, hoewel zij zelf niet zo willen genoemd worden. Ze verdienen hun geld met optreden in circussen of als straatmuzikanten. Ze kwamen waarschijnlijk uit India, zwervend over de hele wereld. Na wereldoorlog II konden ze hun oude leven niet meer oppikken en werden ze verplicht door de overheid om in huizen te gaan wonen.

“Opgejaagd” is het verhaal van Maira en haar familie, en een deel uit de reeks van zes boeken over feiten uit wereldoorlog II waarover in jeugdboeken nog maar zelden is geschreven, zo meldt “Opgejaagd”. Na jaren zwerven, worden ze in eerste instantie gedwongen om in de stad in een huis te gaan wonen, wat Maira en haar familie heel erg raar vinden: ze waren tenslotte gewend aan trekken met een woonwagen. Daar werden ze later opgepakt en weggevoerd naar kamp Westerbork (meldt het aanhangsel), om nog later op een trein richting Auschwitz te worden getransporteerd. Niet alleen Joden werden immers vervolgd: zigeuners, homoseksuelen, gehandicapten: allemaal ondergingen ze hetzelfde lot om te moeten werken in werkkampen, of te worden vergast. Dit boek wil hierover wat meer vertellen, zonder dat het daarom een non-fictie werk is.

Ga mee, met Maira en haar familie, op hun tocht, met grote familie. Leef mee met hoe moeder Bloema wil dat Maira NIET op transport zal gezet worden, en alle anderen uit haar familie wel. Merk op dat je overal mensen hebt die je willen helpen, zoals gekke David iemand is, hoewel hij wachter is in het kamp.

Maira kan ontsnappen, met behulp van een regenmantel, en een tangenset en een zilveren schaar van haar moeder. Waarna ze helemaal alleen, voor het eerst in haar leven, verder moet. En zal ze haar familie ooit nog terugzien? Haar moeder vraagt haar om opzoek te gaan naar haar vader, maar waar is die? Bovendien heeft Maira het beeld hoe haar broer, die zich probeert te beschermen met zijn gitaar voor zijn buik, wordt doodgeschoten door de Duitsers.

Knap boek op zich, maar het biedt geen meerwaarde voor wie nog iets wat hij of zij niet wist over wereldoorlog II, te weten wilde komen. De groepen die geviseerd werden door de Nazi’s zijn volgens mij, helaas, perfect inwisselbaar. Maak hier holebi’s van (die een roze ster op moesten, waar de Joden een gele ster moesten dragen op hun kleding om herkenbaar te zijn), of gehandicapten, en je kunt hetzelfde verhaal vertellen, zonder het “rondtrekken” gegeven, denk ik. Wat niet wegneemt dat wereldoorlog II door NIEMAND mag vergeten worden, ook niet de gruwelen die Wereldoorlog II heeft aangericht.

Ook voor dit boek valt me de zorgvuldigheid van de uitgave op, en Rood’s taalgebruik, dat zuiver is, zonder toe te geven aan “wat kinderen leuk vinden of populair vinden”. Er worden geen namen verwisseld, er zijn geen drukfouten gemaakt, enkel de cover zou wat authentieker mogen: Maira heeft dik lang krulhaar, terwijl het meisje (een foto uit het verzetsmuseum in Friesland, Getty-images) eerder stijl haar heeft, en al zeker geen krullen.

Klein minpunt is wel dat het boek meldt dat Sinti hun taal niet schrijven, maar dat het verhaal wel vertelt dat Dotsji, Maira’s grootmoeder haar leert schrijven. Maira woonde wel in Nederland, en misschien bedoelde de auteur dan om Maira Nederlands te leren schrijven, en naar school te sturen.

Achterin het boek vind je een lijstje terug van Maira’s familie: dat lijstje is overigens meer dan welkom: ze is namelijk erg uitgebreid: neven, nichtjes, oma, opa, overgrootouders, …

Opgejaagd / Lydia Rood.- Amsterdam : Leopold 2009.- 170p.- ISBN 978 90 258 5511 6

informatie over dit boekenproject: Vergeten oorlog
informatie over de auteurs die aan dit boekenproject meewerken: Schrijvers van de ronde tafel