Boekenpauw?
Zijn boek “Vissenkind”, verschenen in 2019, maakt kans op een Boekenpauw, de Vlaamse prijs voor het mooiste geïllustreerde boek. De eer voor de mooiste illustraties, en een geldprijs, kan gaan naar Astrid Verplancke. We komen het te weten op 2 november, tijdens de Boekenmarathon in Antwerp Expo, ter vervanging van De Boekenbeurs.
Voorafgaand aan “Koning Valentijn” schreef Gladdines ook nog “Hoe het kwam dat ik Emma een blauw oog sloeg”, over twee mensen die allebei “anders” zijn, elk op hun eigen manier.
Die zomer op de camping...
“Koning Valentijn” begint op een camping, waar het gezin, bestaande uit mama – papa is uit beeld verdwenen, en woont in Londen met Barbara, afgekort tot Barbie – zus Nicolien, genoemd naar haar grootvader, en de broers Valentijn en Benjamin, in een zomervakantie.
De dertienjarige Benjamin staat vanop een afstandje te kijken naar een jongen die hij “Breteljongen” heeft gedoopt, en die in zijn eentje staat te tennissen tegen de muur. Hij durft de jongen niet zo goed te vragen of hij mag meedoen. Zelfs de naam van Breteljongen komt hij niet te weten.
Dan verschijnt de vijftienjarige Valentijn: Breteljongen heet Riemer, en algauw zijn Valentijn en hij onafscheidelijk.
Moeilijke broer-broer relatie
Meteen de eerste bladzijden is het duidelijk: Benjamin is alles wat Valentijn niet is, en Valentijn is alles wat Benjamin niet is: populair, en gemakkelijk in de omgang, om maar meteen met de deur in huis te vallen. Benjamin wil daar iets aan doen, en zal gaan doen wat Valentijn doet, en zijn waar Valentijn is.
Dat dit niet naar de zin is van Valentijn, wordt snel voelbaar. Hij vindt het maar niks, dat zijn broer hem in alles kopieert (Watermeloen eten omdat je broer dat doet, opduiken op het strand terwijl hij daar met zijn nieuwe vrienden is). Als klap op de vuurpijl is er het theefeestje in de kelder bij Riemer en Anne, waar het nog veel duidelijker wordt dat Benjamin er niet echt bij hoort, en er ook nooit echt zal bij horen. Ook al heeft hij Thirza, de zus van Anne, leren kennen. Nu kan hij ook met een vriendinnetje naar het strand.
Is een hond wel zo'n goed idee?
De rivaliteit tussen Valentijn en Benjamin houdt op zeer subtiele manier stand als ze terug zijn van vakantie, en thuiskomen. Er zijn nooit slaande ruzies, maar door hoe ze met elkaar omgaan, blijft de spanning tussen hen in hangen. Ze delen hun slaapkamer, maar over de zolder loopt een onzichtbare lijn. Valentijn zet daar op een bepaald moment zelfs een boekenkast, zodat de scheiding er nu echt is.
Tel daarbij op dat Valentijn van zijn oma en opa een hond uit het asiel cadeau krijgt. Door dit dier te introduceren, komt de onhandigheid van Benjamin nog meer uit de verf: hij en de hond kunnen nog net samen door de deur, zij het heel voorzichtig. Om niet te zeggen dat Benjamin en Koosje, zoals de hond heet, voor elkaar een bedreiging gaan vormen. Dat Benjamin soms ook de hond moet uitlaten omdat Valentijn weg is, maakt dat het gevaar dat de twee voor elkaar vormen, voelbaar is.
Extracten van ouder werk van Bart Moeyaert
Hier en daar deed “Koning Valentijn” me heel erg denken aan wat Bart Moeyaert jaren geleden deed in zijn boeken die in de jaren ’80 en ’90 verschenen: personages creëren die soms tegen wil en dank met elkaar moeten optrekken, omdat ze in hetzelfde dorp wonen, of omdat iemand iemand anders wil introduceren. Ik denk hierbij spontaan aan “Suzanne Dantine”, waarin een hondenkennel een niet onbelangrijke rol speelt, en waarin de moeder van hoofdpersonage Suzanne heel eenzaam is. (Dit boek verscheen later onder de titel “Wespennest” en is onder die titel nog steeds verkrijgbaar). Of aan “Kus me”, waarin vier jongeren het “Geheimenspel” spelen, maar dat helemaal uit de hand loopt. Hier en daar zit dezelfde broeierige sfeer ook in “Koning Valentijn”.
Geen tijd voor verbetering
De relatie tussen Valentijn en Benjamin krijgt geen tijd om te verbeteren, zeker niet als de school de musical “Jesus Christ Superstar” gaat opvoeren. Beide broers worden geselecteerd, en Valentijn vindt dit vreselijk: nu doet zijn broer hem wéér na! Als klap op de vuurpijl krijgt Valentijn de rol van Jezus, en wordt Benjamin geselecteerd om Judas te zijn: de man die Jezus verraadt voor 30 zilverlingen. Qua symboliek kon Gladdines geen beter iets bedenken, want mij betreft.
De lezer merkt aan alles dat Benjamin het moe wordt om steeds te moeten opboksen tegen zijn populaire broer. Dat Valentijn ook worstelt met het leven, is nieuw voor Benjamin. Dat hij daarvoor ongevraagd zijn dagboeken leest, is geen kunstgreep, maar een wanhoopsdaad van Benjamin om zijn broer te proberen begrijpen, ook al gilt de lezer dan misschien: “blijf van die spullen af!”
Dit boek is àf!
“Koning Valentijn” is een boek dat tot in de puntjes verzorgd is: Zus Nicolien mag dan al bijna een personage zijn dat slecht zijdelings aan bod komt, ze is soms heel giftig naar haar broers toe, en haar sarcasme is niet bevorderlijk voor de sfeer in huis. Hun moeder probeert te schipperen tussen haar drie kinderen, en slaagt hier door hoe Nicolien naar haar broers kijkt, redelijk in. Nicolien is soms ook een bliksemafleider voor haar broers.
“Koning Valentijn” is een schitterend boek, met een verrassend einde… Iedereen die houdt van goed vertelde, verzorgde en goedgeschreven (jeugd)boeken: dit boekencadeau is voor jou.
Koning Valentijn / Tim Gladdines.- Baarn : Marmer, 2020.- 218p.- ISBN 978 94 6068 444 9