Daar was ie weer! De Middag van het Kinderboek, editie 2024 in de ObA!

 

Wat wil je meegeven en is daar ruimte voor?

Zaterdag 20 januari 2024 begon (net als vrijdag 19 januari, omdat ik naast kinderboeken heel graag iets anders doe en eindelijk vond om mijn geld mee te verdienen) érg vroeg. Laten we zeggen dat dat bijna went. Dat het bijna went om, om 5 uur in de ochtend je ogen net open te krijgen en je bed uit te strompelen, waarna je je waterkoker en je koffiefilter dankt, omdat die jou kunnen voorzien van zwart goud.

Van krantenbericht tot gedicht met Pim Lammers

De “Middag” van het Kinderboek 2024 begon al om 11 uur, in de prachtige ObA, de Openbare bibliotheek van Amsterdam, op loopafstand van het station. De kou neem ik er graag bij. Ik besloot een paar weken terug dat ik graag wilde horen wat Pim Lammers mij zou te vertellen hebben in zijn workshop “Van krantenbericht tot gedicht”. Pim Lammers, de man die ook kleuters wil laten zien hoe ongedwongen diversiteit in kinderboeken kan zijn.

Hij vertelde ons meer over wat het woord “Genre switching”  inhoudt. Dat deed hij aan de hand van scenes uit het – helaas ter ziele gegane, ik weet nog altijd niet waarom dat moest – “Sesamstraat”, waarvoor hij schreef. De scene die Lammers beschreef, haalde Sesamstraat helaas niet. Het gedicht – daar hebben we de genreswitch! – haalde wel zijn boek “Ik denk dat ik ontvoerd ben” en heet: “Wat jongens niet mogen doen”.

Lammers neemt kinderen serieus, en schrijft vanuit de beleveniswereld van kinderen, zonder kinderachtig te zijn. Het is voor Pim Lammers belangrijk dat kinderen zich in (prenten)boeken kunnen herkennen. Gaf als tip mee dat “Knielen op een bed van violen” proefondervindelijk niet geheel geschikt is voor 12+. In kinderliteratuur kan alles, zo vindt Pim Lammers. Deze schrijfster vindt dat ook, hoe gek het ook is. Zolang je gelooft wat je leest, kan het. 

Kinderliteratuur is ook als thuiskomen, zegt deze schrijfster. Of was het Pim Lammers die dat zei? In elk geval: zijn workshop was een warm badje. Ik wens het Pim Lammers van harte toe, om ook (jeugd)boeken te gaan schrijven, zoals Tjibbe Veldkamp en Edward van de Vendel dat kunnen. 

Maar omdat een workshop niets is zonder dat je daar als toehoorders zelf aan de slag gaat, mochten we een jeugdherinnering kiezen, en daar achtereenvolgens een krantenbericht, een toneelstuk/dialoog,  een prentenboek of stripverhaal, een (jeugd)roman en ten slotte een gedicht (waarin we geen andere woorden mochten gebruiken dan die die we al hadden gebruikt in de eerdere genres, haha!) mee moesten maken. Het enige wat ik probeerde was iets van een krantenartikel in elkaar flansen over een vallende zesjarige van haar fiets. Verder bewonderde ik mijn collega’s die ochtend: op 4 minuten doen wat van je gevraagd wordt: ik kan en ik wil dat niet. Ik geniet ook veel harder van wat schrijvers en illustratoren voor mij doen. Daarom blog ik, en ga ik jullie later vertellen wat ik zelf wil meegeven aan (toekomstige) lezers. Of duik onder in dit blog, en kom dat te weten. Dat kan ook!

De Middag van het Kinderboek 2024

De Middag van Het kinderboek 2024 begon na de lunch met fijne boekenmensen, waar Maarten Lammers van de ObA het openingspraatje hield en zei dat kinderboeken belangrijk zijn. (Joepie!), dat de bibliotheek kinderen boeken wil bieden. (Nog een keer joepie!). Dat het beleid van de bibliotheek in verandering is, dat men kinderen naar de bibliotheek wil krijgen. Dat dat schijnt te lukken. (Toegegeven: vanuit België/Vlaanderen (en vice versa waarschijnlijk) heb ik hier geen zicht op, ik kan hier dus weinig meer over zeggen dan dat ik daar toch van moest glimlachen.)

De omgang met “ongewenste boeken”, omwille van thematieken, biblebelt en andere elementen die hierin een rol spelen jaagt mij dan weer de kast op, maar het is wel nodig om hier een aanpak voor te vinden. Persoonlijk vind ik dat alles bespreekbaar moet zijn. Verbied boeken namelijk, en iedereen zal die willen lezen. (Van leesbevordering gesproken!)

De sprekers op deze 14e Middag van Het Kinderboek

Jacques Vriens, ooit nog schoolmeester die daar graag en goed mee uitpakt. Ik bedacht dat ik zelf ook zulke meesters en juffen had: ze hadden aandacht voor boeken, verhalen, en ze wilden je dingen bijbrengen. Vriens is niet bezig met of een thema wel of niet kan, en wil ook niets weten van een opgeheven vingertje. De man schrijft graag over avonturen op school, maar heeft ook geschiedenisboeken. Er moet in zijn boeken altijd troost en hoop aan het eind zitten, zegt hij. Misschien ben ik het met dat laatste eens. Hoewel ik “Bunkerdagboek” (15+, Kevin Brooks) een serieuze aanrader vind voor oudere lezers, moest ik toch aan dit boek denken ook: hier zit totaal geen hoop (maar wel troost, want hoe ga je met elkaar om als je alleen elkaar nog hebt?). Ik zou het niet aanraden voor gevoelige lezers. Het is rauw, en zonder hoop. Maar wel razendknap. En griezelig.

Femke Ganzeman die ik alleen ken van “Leesbevordering in de klas” hield een pleidooi voor diversiteit in kinderboeken. Uit de zaal kwam de – terechte, wat mij betreft – vraag van een recensent: Wat is diversiteit, en willen we niet teveel? Ganzeman haalde onderandere “Coco kan het” van Loes Riphagen aan, en dat dat over een moeder gaat. (en dus niet over een vader, zegt Bas Maliepaard in zijn recensie). Maar het hoofdpersonage is een vogeltje. Waar trek je de lijn? De uitzondering, zo zei ze, en toonde ze met boeken ook aan, is de regel geworden. Boeken over ouders met een depressie ("Mijn moeder is een dekbed", een kind met twee vaders, …

Wat vind ik daarover?

Ik word er als blogger/lezer eigenlijk een beetje moe van. Zeker als je als juf of meester werkt, moet je kinderen net ook laten zien dat deze boeken er OOK zijn. Kinderen worden in een veranderende wereld nu eenmaal geconfronteerd met dood, verschillende gezinsvormen, ziekte. En uiteraard mag je ook als je dat wil luchtige dingen lezen.

Mariska Verbeek van Boekhandel Savannah Bay in Utrecht had het over de boekhandel als een veilige plek. Dat ze me bijna deed verdrinken in mijn emoties om wat ze vertelde, en over het aanbod dat ze in haar winkel heeft, ik neem het er graag bij. Want ik wou dat Johanna Pas haar praatje nog had gehoord. (1969-2023) Savannah Bay in Utrecht is gespecialiseerd in genderliteratuur en alles wat daaromheen hangt. Iedereen die daarover wil praten of daar dingen over zoekt, is welkom in Utrecht, maar ooit ook nog was Kartonnen Dozen in Antwerpen ook zo’n idealistische plek. Ik geloof nooit dat Mariska en Johanna nooit met elkaar zouden hebben gepraat. Het was alsof Johanna er was, en Mariska Verbeek haar herdacht. “De buitenwereld is onvriendelijk voor wie anders is”, zei Verbeek. En hoe waar ik dat ervaar. Als ik nog dieper duik, springen de tranen vast uit mijn ogen. En ik moet nog door met dit verslag. Dus dat ga ik maar even niet doen.

De zeepkist, die hadden we na de muziek (lekker badje nostalgie met Ome Willem en aanverwanten, door Mariska Simon en pianist, wiens naam mij ontsnapt, sorry voortreffelijke muzikant!) ook nog. Tijs Goverde had het over het klimaat, Leon Biesemans over een jongen die dom werd genoemd in de klas omdat ie dyslexie heeft (hallo zeg!?), en Kasper Dekielte hield een praatje over wat de Kunstbond doet.

Karst-Janneke Rogaar tekent de hele middag live op het podium

Floor de Goede is een strip/verhalen maker die ik dankzij Edward van de Vendel nu al tijden volg, en elk keer ik van hem iets lees of bekijk wordt ie beter. Hij had het over zichzelf laten zien, en ook over een nieuw boek waaraan hij werkt, en waar ik dus nu al naar uitkijk. Als stripmaker wil hij zonder metaforen vertellen en dingen laten zien.

Na een afsluitende borrel (want zonder borrel kan er niks, ik weet dat!) begon ik nog voor ik vertrok te vloeken in het station, en vertrok ik met een uur vertraging naar huis. Zei ik al dat ik mijn vakantie omheen boekprojecten plan? Nu dan. De Middag van het kinderboek en over wat je wil meegeven was in het geheel een warm bad, en ik hoop dat ik daar volgende editie weer deel van kan uitmaken! Dank aan Aby Hartog en Marco Kunst alweer voor de voortreffelijke organisatie van deze prachtmiddag!