Op de valreep...

De klassieker onder de klassiekers: het lijstje aan het eind van het jaar. Nu kan het, want nu is mijn inspiratievat leeg.


Wat vrat ik uit in 2010? Niet veel wereldschokkends, nu ik mijn lijstje zit te overpeinzen.

Boeken? Die las ik alsof ik boterhammen at. En boterhammen moeten, om in leven te blijven. Net als het drinken van thee en koffie, per liter. En ademen, om in leven te blijven.

En toch. De boeken van 2010. Hierover kan ik dit jaar wel erg kort zijn. Ik las er maar twee waarmee ik u over pakweg twee jaar, nog graag om de oren zal slaan.

De Hongerspelen van Suzanne Collins was een boek dat ik deze zomer las, uit de bibliotheek. En prompt vond ik het jammer dat het mijn eigen exemplaar niet was, en toen loste ik dat op. “De Hongerspelen”, ik las er een hele tijd terug al over dat het “een boek was dat je leven compleet overneemt”. “Het zal wel”, dacht ik. Weer zo’n boek dat iedereen maar meteen goed gaat vinden. Dacht ik. En ik dacht verkeerd. Want ook ik ben helemaal verkocht. Na “De Hongerspelen” volgden nog “Vlammen” en sinds november 2010 is de trilogie over Panem en het Capitool helaas compleet, en dus afgelopen met “Spotgaai”. Het Capitool waakt over de bewoners van Panem. Waakt als een woeste hond. Elk jaar organiseren zij “De Hongerspelen” opdat de bewoners nooit zullen vergeten wat hen is aangedaan. Elk jaar moeten twee mensen vanaf twaalf jaar, uit elk district, meedoen aan deze bloedstollende spelen, en vaak gaan ze een gewisse dood tegemoet, want er kan maar één winnaar uit de Spelen komen. Bloedstollend spannend, goedgeschreven leesvoer.

Sprakeloos van Tom Lanoye is een boek over de moeder van de auteur. Ze is een geweldige amateuractrice, met een uitgesproken liefde voor de Nederlandse taal, de appel valt dus niet ver van de boom. Ze werkt mee in de beenhouwerij van vader Lanoye, én voedt vijf kinderen op. Na een beroerte verliest ze wat haar zo lief is: het vermogen om te spreken. Het boek verbloemt niets, en laat de grauwe werkelijkheid zien over aftakeling. Tom Lanoye heeft met “Sprakeloos” een erg liefdevol boek over zijn ouders, en nu ze allebei overleden zijn, een tijdsdocument geschreven. Een boek dat me vaak ademloos achterliet, telkens ik het moest wegleggen, om laten we zeggen, te eten of te drinken.

Nog meer boekentips die ik in 2010 las? Neem gerust een kijkje helemaal onderaan de lijst met besproken boeken, even klikken op het rode linkje.

Theater? Jawel. Aleksej in HetPaleis, op een tekst van Frank Adam en in een regie van Koen De Sutter was adembenemend knap, en groots. Over tsaar Peter de Grote, die zijn macht wil afstaan aan zijn zoon Aleksej. Deze laatste ziet de macht helemaal niet zitten. Hij is anders, zo zegt hij. Een denker, een lezer. En oorlog voeren tegen Zweden wil hij liever niet. Tien acteurs geven het beste van zichzelf, met grote naturel, en in zuiver Nederlands. Geen verkavelings Vlaams deze keer. Heerlijk. Ook heerlijk: GEEN mobiele telefoons. Ook geen “op stil gezette”. ‘Gelieve uw gsm “uit” te zetten, zodat u ook niet gaat kijken hoe laat het is. Acteurs hebben hier last van’, zo werd gezegd. En iedereen deed wat hem of haar werd gevraagd. En gaf op geen enkele scene luidop commentaar. Het was zaaaalig toekijken, met open mond. Van tijd tot tijd. Drie uur lang. Elke toeschouwer kreeg een gratis theatertekst, na afloop. Op krantenpapier. Als dit stuk ooit in boekvorm verschijnt, al dan niet met leeslintje, dan hou ik u daar erg graag van op de hoogte.

“De zeven laatste woorden” inspireerden Joseph Haydn al, het zouden de laatste zijn die Jezus aan het kruis zou hebben gesproken. Het Ensor Strijkkwartet vroeg Dimitri Verhulst om zich hier eveneens door te laten inspireren. Hij schreef zeven verhalen over lijdenswegen voor en over mensen van nu. Zeer pakkend en echt. Verhulst weet te beklijven, en te raken. Alleen vonden sommige mensen rond mij in de zaal dat niet. Mobiele telefoons bleven aanstaan en gingen af, en als de telefoon gaat, moet je opnemen, toch? Ook als het Strijkkwartet het beste van zichzelf gaf in een intiem kader. Of wil iemand zijn jas niet uitdoen? Tja, dan blijft ie ritselen. Vraagt iemand iets aan iemand anders? Dan praat je toch gewoon een beetje fluisterend met elkaar? Ja toch? Wie zei dat zestienjarigen geen discipline meer hebben? Ik alvast niet. Want de mensen in dit stuk waren stuk voor stuk volwassen(?!). Deze voorstelling is nu integraal in boekvorm gegoten, met dezelfde titel. Het boek bevat twee cd’s: één met de muziek, én een waarop Dimitri Verhulst doet wat hij op het podium heeft gedaan: zijn verhalen brengen. Zeer de moeite, de inzet mijn paasweekend van 2010.