dinsdag 27 juli 2021

Verboden te vliegen: een WOII-verhaal op maat van kinderen van Martine Letterie

In 2020 won Martine Letterie voor dit boek de Thea Beckmanprijs, die dat jaar naar boeken voor kinderen in de lagere school zou gaan. Ik wilde de boeken op deze lijst allemaal lezen.

"Verboden te vliegen" is een grappig, interessant, mooi, realistisch en verrassend boek voor kinderen vanaf een jaar of zeven.

Gekleurde illustraties van Rick de Haas

Rick de Haas maakte voor dit boek illustraties in kleur, die het verhaal ondersteunen, het soms een beetje lichter maken, en soms vertellen wat in de tekst staat. Ze passen heel goed bij de sfeer van het hele boek. Hierdoor is "Verboden te vliegen" makkelijk te lezen en te volgen, en zal een oudere lezer het misschien ook een leuk boek vinden.

Het gezin Fiedel bestaat bij de start van dit verhaal uit tien personen. 9 kinderen en mama en papa. Het begint in 1939, vlak voor Wereldoorlog II op het punt staat om uit te breken. Zus Fietje vertelt dit verhaal, zodat we wat volgt door kinderogen kunnen beleven. “Verboden te vliegen” is eigenlijk een heel gewoon verhaal. Het laat goed zien hoe een heel gewoon gezin met de dreiging van een oorlog omgaat. Het boek speelt zich af in Nederland, vlakbij de Belgische grens.

Spionnen zijn verboden!

Het gezin houdt duiven, wat tijdens de oorlog eigenlijk verboden is. Duiven kunnen namelijk worden ingezet als spionnen. Bibi Dumon Tak had het ook al over deze schrandere vogeltjes in haar boek “Oorlogsdieren”. In “Verboden te vliegen” komen ze zelf ook aan het woord. Dat maakt van dit boek een heel bijzonder verhaal: door de ogen van de duiven heten mama en papa “De Pet” en “zijn vrouwtje”. Grote broer Marius heeft Fietje geleerd om goed voor de duiven te zorgen, voor wanneer hij er op een keer niet meer zal zijn. De elementen die in een oorlogsverhaal (voor jongeren of volwassenen) aan bod komen, zitten ook in dit boek, maar worden dikwijls maar in drie zinnen, heel summier, genoemd. Op deze manier wordt ook een zwaar thema als Wereldoorlog II aan kinderen verteld, en dat maakt dit boek heel bijzonder. Ik ga duiven voortaan waarschijnlijk ook een ietsiepietsie anders bekijken.

Open vragen stellen toegestaan

“Verboden te vliegen” is goed opgebouwd: Een inhoudstafel wijst je de weg doorheen het boek, het is van harte aangeraden om dit boek echter gewoon van voor tot achter te lezen. De grote delen worden op gekleurde bladzijden genoemd, en daarbinnen zitten korte hoofdstukjes. Belangrijke data als de start van de oorlog, de landing in Normandië (6 juni 1944) worden genoemd, zonder echter deze gebeurtenissen letterlijk te benoemen. Dat kan een manco zijn, maar kinderen kunnen op die manier wel open vragen stellen over de gebeurtenissen van toen. 

Elke lezer vanaf een jaar of zeven, die nieuwsgierig is naar hoe het er tijdens Wereldoorlog II aan toe ging, maar niet zo houdt van boeken zonder plaatjes erin, zal van dit boek genieten. Als je van dieren houdt, zal je dit ook een leuk boek vinden.

Verboden te vliegen / Martine Letterie ; Rick de Haas (ill.).- Amsterdam : Leopold, 2019.- 112p.: ill.- ISBN 978 90 258 7677 7