zondag 7 juli 2024

Wie is mijn oma? Dat is wat ik moet uitzoeken: over "Jona" van Anna van Praag

geheimzinnig, interessant, mooi, ontroerend en realistisch: dat zijn de kernwoorden die passen bij het verhaal over Jona van Anna van Praag.

Jona

Jona, ongeveer zestien, woont alleen met zijn vader in een klein huisje op een hofje in Amsterdam, waar ze tegenover zijn oma wonen. Zij heeft te kampen met beginnende dementie. 

Het hofje is het decor voor de rest van het verhaal, samen met nog een paar andere plekken, die ik de lezer graag zelf laat ontdekken. Dat verdient dit boek heel erg. 

Over de beginnende dementie van zijn oma moet Jona van meneer de Vreede een werkstuk maken. Hij wordt hiervoor gekoppeld aan zijn klasgenoten Lucas en Elin. Maar hoe verder het werkstuk vorm krijgt, hoe meer geheimen er bovenkomen. Want wie is Simon, over wie Jona's oma het steeds heeft, terwijl Jona's opa Ben was, en zijn vader Michael heet? 

Jona is ontegensprekelijk het hoofdpersonage in dit boek, de titel past erg goed bij het boek, en omvat veel.

Elin

Verder zou ik Elin  wel graag een keer tegenkomen: ze is rechtuit, soms een flapuit wanneer ze naar mijn gevoel beter even haar mond zou houden, maar gaandeweg zie ik een heel krachtig personage, dat een goede vriendin is voor Jona zowel als voor Lucas, op wie ze een oogje heeft.

Het "even doorbijten" meer dan waard!

"Jona" is na een wat mij betreft trage, oppervlakkige aanloop zeer de moeite van het "even doorbijten" waard. Vooral Elin komt op een nogal brutale wijze in het groepje van Jona en Lucas terecht, maar dat is misschien wel gewoon erg Nederlands: Vlamingen zijn hier misschien wat terughoudender. Of misschien vond ik dat gewoon zo.  Het is een knap, spannend en goed gecomponeerde roman waar grote gevoelens niet worden geschuwd, ook al is dat laatste soms heel moeilijk. Jona's vader is Joods, en Jona wordt thuis heel kort gehouden. Dat vindt Jona tot op zekere hoogte heel gewoon, zijn vader is toch zijn vader? De man die hem leerde over de Joodse gebruiken? Nou dan? Van Praag neemt goed te tijd om binnen een redelijk korte tijdspanne (264 bladzijden) een heel verhaal te vertellen zonder dat de lezer op zijn honger blijft zitten. Elk personage is in zekere zin even belangrijk om de familie van Jona vorm te (kunnen) geven.

Ik kan toch niet ingaan tegen mijn eigen vader?

Tot op zekere hoogte durft Jona niet in te gaan tegen zijn vader, en we zien krachtmetingen plaatsvinden tussen vader en zoon, iets wat Lucas en Elin wél opvalt, en waar zij beiden aan Jona kunnen laten zien dat die machtsverhoudingen niet altijd hoeven geapprecieerd te worden. Het knappe is echter dat ook van Praag haar personages niet laat oordelen, wel nadenken over hoe en wat.

Dit verhaal is àf!

"Jona" is een zeer compleet verhaal, dat goed verteld is en ook zeer goed is uitgewerkt. Het neigt naar hoe een perfect verteld verhaal er voor mij moet uitzien. Zonder tranentrekkerij of zucht naar sensatie. Heerlijk!

Voor wie (als jongere vanaf een jaar of 15, of misschien al 12 als je al heel wat leeskilometers maakte en (veel) meer wilt) meer wil weten over Joodse gebruiken, familie, of voor wie gewoon een zeer goed verteld verhaal weet te smaken: dit boek is voor jou. Ook voor ouders en andere volwassenen in de omgeving van lezende jongeren. Na het slot van dit boek vinden we wat bronnen terug die in het boek voorkomen, en een audio docu die Anna van Praag maakte over haar eigen familie. Ik ben hier erg benieuwd naar!

💭 Podcast "Bob" door Audiocollectief SCHIK

Jona / Anna van Praag.- Rotterdam : Lemniscaat, 2023.- 265p.- ISBN 978 90 477 1518 4

"Wanneer ik sterf
zoek met in de mensen die ik kende of liefhad
Liefde sterft niet,
mensen wel.
Dus als wat van mij rest liefde is, geef me weg"
(Merrit Malloy ; vertaald door Hanne Bikker)




Geen opmerkingen: