Geert op het Oosten is het nieuwe boek voor jongeren van Tim Gladdines. In 2020 verscheen van hem het voortreffelijke Koning Valentijn. Vissenkind uit 2019 was in 2020 genomineerd voor de Boekenpauw, voor de illustraties van Astrid Verplancke.
Praten met je fiets, en met de bomen
We leren Geert kennen als iemand die met de bomen en met zijn fiets praat. Soms praten ze zelfs terug. Via zijn zusje, die jarig is en hem cadeau krijgt, komt de pop Ken in zijn leven. Geert vindt het niet zo vreemd dat die tegen hem begint te praten… Hij en Ken worden vrienden, maar deze vriendschap is de voorbode van problemen in het groot.
Het verhaal speelt zich af in de jaren ’60 van de vorige eeuw in Nederland, waar de 15-jarige Geert een gezin vormt met zijn moeder, zijn vader en zusje Hilde die 11 is. Zijn vader en hij lijken op elkaar: “een figuur van een potlood met ledematen. Zijn hoofd is het gummetje: kortgeknipt vuurrood haar”.
Een taal om verliefd op te worden en een tirannieke vader
Behalve mooie zinnen en beschrijvingen als die van het potlood met het gummetje, is er ook nog Marianne, een meisje dat op de grote weg woont, samen met haar moeder. Zij gebruikt tijdelijk een rolstoel, en komt van haar moeder daarom liever niet in haar eentje buiten. Geert is weg van haar, en noemt haar een engel in een rolstoel.
Zijn vader is tiranniek, en duidelijk de baas in huis. Dat kan een beetje vreemd overkomen bij lezers van nu, maar geeft wel weer hoe het er 60 jaar geleden in sommige huishoudens aan toe kon gaan. Gladdines weet deze periode zeer goed en treffend weer te geven, in alle aspecten van het (gevoels)leven van zijn personages. De kermis is nog een grote gebeurtenis, waar Geert erg graag heen zou gaan voor zijn 16e verjaardag. Eten gaat het liefst zo weinig mogelijk verloren, en aangeven dat je honger hebt, kan zorgen voor een uitbarsting bij zijn vader: honger had je tijdens de oorlog, nu heb je alleen nog trek. Op zondag hoort er rust te zijn, en elke week naar de kerk gaan is vanzelfsprekend.
Jong en eenzaam en een uitmuntende vormgeving van personages
Langzaam aan leert de lezer, die ik van “Geert op het Oosten” drie keer was alvorens ik vond dat ik iets wat goed moest zijn of anders niet, kon gaan schrijven, dat Geert heel eenzaam moet zijn, maar gelukkig wel een liefhebbende moeder heeft die zich staande moet houden tegenover haar man. Zij is de zorgende factor, ook als het tussen Geert en Ken van kwaad naar erger gaat als blijkt dat er een nieuwe jongen in de klas bij Geert komt, rechtstreeks uit Amerika: hij draagt dezelfde kleren als de pop Ken… Tim Gladdines geeft hem uitstekend vorm door hem ook letterlijk te portretteren als iemand die nog maar net een beetje Nederlands kent. Hij laat zijn Ken een taaltje spreken dat doorspekt is met Engels. “Ik heef een beetje Nederlands geleerd.”. “Does she still speel met Barbies?” Dat kan voor lezers vervelend ervaren worden, of getuigen van hoe knap Gladdines zijn personages vorm kan geven. Deze lezer snapt de argumenten van de lezers die dit storend vinden, maar opteert toch ook voor het laatste. Dit boek is dan ook geen hapslikweg verhaal. Tel daarbij op dat je moet nagaan voor jezelf wat echt is en wat niet, en je hebt een totaalplaatje.
Je vingers leggen op wat dit boek is en voor wie?
Toegegeven, ook ik bleef dit verhaal ook na drie keer een beetje bevreemdend vinden, en kan mijn vingers niet leggen op wat voor soort verhaal Geert op het Oosten zou zijn, of voor wie dit bedoelt is. Als je houdt van mooie zinnen, of al eerder boeken van Tim Gladdines hebt gelezen, en gewoon wilt weten wie Geert op het Oosten is, en waar de titel vandaan komt, dan moet jij dit boek ook lezen. Als je houdt van mysteries die maar een beetje worden opgehelderd, dan moet jij dit boek lezen. Als je een tijdje perplex wilt zitten nadat je dit boek uit las, lees het boek dan gewoon meerdere keren na elkaar. Sommige muziek die ik uitzocht, komt voor in het boek.
Geert op het Oosten / Tim Gladdines.- Marmer: Baarn, 2022.- 382p.- ISBN: 978 94 6068 602 3