Deetje woont samen met haar
moeder in een flatgebouw waar iedereen iedereen kent. Haar beste vrienden zijn
zijn Vito en Kevin. Kevin woont aan de overkant van het pleintje. Vito woont
boven Deetje en haar moeder, samen met zijn zussen en mama en papa. Zij zijn
Italiaans. Deetje is koffie met melk. Bilal is postbode, die op een dag de
brievenbus komt leegmaken, en er een brief vergeet, die door Deetje wordt
gevonden. Het adres op de brief is doorgestreept en moet “terug naar afzender”.
Van wie komt die brief?
Enne Koens wist al te verrassen
met haar debuutroman voor kinderen vanaf tien jaar, “Hotel Bonbien”, een fijn
vakantieverhaal over Nederlandse ouders en hun kinderen die een hotel uitbaten
in Frankrijk. “Ik heet Vincent en ik ben niet bang”, “Sammie en opa” en “Die
zomer met Jente” bevestigden haar kunnen in het betere kinderboek.
In menig opzicht deed “Vanaf
hier kun je de hele wereld zien” denken aan “Otis”, het tweede boek van Martijn
Niemeijer. Ook in dit boek zien we een flatgebouw waarin allerlei mensen met
heel verschillende achtergronden, moeten zien samen te leven. Omdat Niemeijer
zich richtte tot een oudere doelgroep, zagen we dit boek echter een heel andere
kant opgaan, en moest de hoofdpersoon van 17 zelfs voor een verloren driejarige
zien te zorgen.
Koens spreekt echter een jongere doelgroep aan, en haar personages dan ook een heel stuk jonger (9 jaar) dan Otis. Toch staan ze met beide voeten in de wereld, en zien we hen worstelen met hun familie en met hun vriendschap die tussen Deetje, Vito en Kevin geheel vanzelfsprekend is. Koens’ vertelstijl is warm en invoelend.
Vito heeft twee ouders en oudere zussen, Kevin heeft een moeder en een vader die voortdurend ruziemaken, en op het punt staan om uit elkaar te gaan, en Deetje heeft een jonge moeder van wie ze niet weet of dat eigenlijk wel haar echte moeder is.
Het knappe aan dit boek is dat het in geen enkel geval alleen maar over deze gegevens gaat, maar als draadje dient om het met vaart en inlevingsvermogen te vertellen, in de ik-vorm, waarbij Deetje aan het woord is. Ze is ondernemend, soms brutaal, en vooral van vlees en bloed.
Haar moeder werkt in de bibliotheek, en dus is ze vaak op zichzelf aangewezen. Door het vinden van de brief verandert er heel wat in Deetjes leven.
Er is ook meester Mo, die gevlucht is uit zijn land, en dat maar ternauwernood heeft overleefd, en nu als turnleraar werkt op Deetjes school. Zou de brief voor hem kunnen zijn? Al deze elementen komen voor mij op een erg natuurlijke manier tot stand, er staat geen woord te veel of te weinig in dit boek.
De vormgeving (rode schrijfletters geven elk hoofdstuk een naam) geven aan waarover elk hoofdstuk zal gaan (Mama, Vito, Kevin, …).
De personages zijn uitstekend uitgewerkt, en om tot een gesloten einde van dit boek te komen, is goed de tijd genomen. Dat iedereen iedereen kent op het pleintje waar Deetje woont, is voor haar een hele grote plus. Want naast de studenten, beneden, woont Elly. Elly is al heel oud, en die heeft Deetjes moeder naar de flat boven weten komen. Dat Elly eerst als vreemd wordt gekenmerkt, maar heel wat over Deetjes verleden weet te vertellen, en dan eigenlijk vooral dat van haar moeder, doet langzaamaan alle puzzelstukjes in elkaar vallen. Zonder groot drama, gewoon omdat het zo is. Soms doet Deetje een heel klein beetje aan Pippi Langkous denken, maar het is voor “Vanaf hier kun je de hele wereld zien” alleen maar goed dat er ook welwillende volwassenen voor kinderen zorgen.
Koens laat goed zien dat ook zij het moeilijk kunnen hebben, maar er wel (willen) zijn voor hun kinderen. Haar volwassenen zijn aanwezig in het leven van hun kinderen, en staan niet aan de zijlijn omdat het een kinderboek is. De kinderen in “Vanaf hier kun je de wereld zien” leggen hun ouders wel eens onder elkaar op de rooster, zoals wanneer Kevin’s vader weg wil om een nieuw leven te beginnen, en Vito zou het liever wat rustiger willen thuis, met al die familie, meer als Deetje en haar moeder, terwijl zij net iets meer Vito’s familie zou willen. Wat mij betreft herken je hieraan een goed boek.
De gevoelens van kinderen worden serieus genomen, en dat geeft dit boek ook mee kracht.
Het taalgebruik in “Vanaf hier kun je de hele wereld zien” is zuiver, wars van jongerentaal (die heeft dit boek niet nodig). De briefjes die Deetje schrijft zijn cursief gedrukt, zodat stijlbreuken niet hoeven en alle focus op het verhaal kan blijven liggen, en op het gevoelsleven van de personages.
“Vanaf hier kun je de wereld zien” is een erg goed boek dat kinderen en hun ouders, en al hun strubbelingen, serieus neemt zonder tranentrekkerigheid”. Er zitten veel thema’s in dit boek, die echter geen van allen geforceerd aandoen, maar allemaal samen voor de geloofwaardigheid van dit boek zorgen.
De illustraties passen bij dit fijnzinnige verhaal, maar hoefden voor mij niet persé. Voor kinderen zijn ze volgens mij wel een pluspunt om dit boek een kans te geven.
Vanaf hier kun je de wereld zien / Enne Koens ; Maartje Kuiper.- Amsterdam: Luitingh-Sijthoff, 2021.- 209p. : ill.- ISBN 978 90 245 9383 5
